Hélène Cattet & Bruno Forzani over "Reflet dans un diamant mort"

De film haalt duidelijk inspiratie uit de Eurospy-films van de jaren 60. Wat spreekt jullie aan in dat genre?
Hélène Cattet: Het waren eigenlijk een soort goedkope James Bond-films...
Bruno Forzani: ... maar dan met meer plezier!
Cattet: Ja, ze waren vaak veel luchtiger, en vooral veel goedkoper gemaakt! Het ging meestal om B-films uit Italië, Spanje of Frankrijk, die een wat geromantiseerd, bijna sprookjesachtig beeld van de wereld schetsen. Een illusie, zeg maar. Vaak werden die films aan de Riviera gedraaid om goedkoop een chique uitstraling te krijgen. De Côte d’Azur straalt luxe en overvloed uit – perfect voor ons verhaal, dat draait rond schijn en bedrog.

Een klassieker in het genre is Danger: Diabolik! van Mario Bava. De hoofdpersoon is daar allesbehalve een brave held. Ook John D. in jullie film lijkt eerder antiheld dan held.
Forzani: Danger: Diabolik! is gebaseerd op de Italiaanse strip Diabolik, uit het genre fumetti neri, waar de hoofdpersonages vaak juist slechteriken zijn. Dat vonden we interessant, zeker als reactie op het klassieke heldendom dat je nu overal ziet: het goed versus kwaad-verhaal. In Reflet dans un diamant mort is die grens veel vager.

De acteerprestaties in jullie film lijken bewust ‘ouderwets’, alsof de personages uit een andere tijd komen. Hebben jullie acteurs films laten bekijken ter voorbereiding?
Forzani: Sommige acteurs vroegen ons om referenties, dus dan gaven we hen bijvoorbeeld Danger: Diabolik! of O.K. Connery (met de broer van Sean Connery!). Maar we zeiden er altijd bij dat ze die films met een frisse blik moesten bekijken. Tegenwoordig worden die vaak als kitsch bekeken, maar wij wilden net dat ze alles serieus speelden, zonder ironie.

Hoe kwamen jullie bij Fabio Testi voor de hoofdrol?
Cattet: We zagen hem in 2010 in Road to Nowhere van Monte Hellman. We hadden hem al lang niet meer op het scherm gezien, maar hij deed ons meteen denken aan Sean Connery. Tegelijkertijd – in z’n witte pak – had hij ook iets weg van Dirk Bogarde in Death in Venice. Dat contrast vonden we interessant: een James Bond-figuur met een meer poëtisch randje. Zo is het idee ontstaan.
Forzani: We hebben het personage echt voor hem geschreven.

De jongere versie van John D. wordt gespeeld door Yannick Renier – een opvallende keuze.
Forzani: We zochten iemand die fysiek op Fabio Testi leek. Tijdens de auditie was hij echt perfect qua spel, maar hij was toen net klaar met een rol waarin hij iemand speelde die op sterven lag – dus hij was supermager. Hij zei: "Geef me vier maanden en ik kweek tien kilo spiermassa." En ja hoor, een paar maanden later... Hij heeft zijn lichaam echt getransformeerd. Het was de moeilijkste rol om te casten, want het type is typisch Angelsaksisch, en dan is het lastig om daar een Franstalige acteur in te zien.

Spionnen spreken sowieso al tot de verbeelding.
Cattet: Iedereen kent dat universum van James Bond of superhelden. Juist daarom konden wij er mee spelen, het verdraaien, nieuwe richtingen opgaan. We gebruiken die herkenbare codes om er iets anders van te maken. En veel doen we op intuïtie – we houden ervan om dingen te herinterpreteren.

Jullie soundtrack en referenties zijn sterk geworteld in de jaren 60 en 70. Is dat een bewuste beperking?
Cattet: De film speelt zich inderdaad in een specifieke tijdsgeest af. Maar onze inspiratie komt ook uit het heden: theaterstukken, moderne kunst...
Forzani: We halen ook veel uit fotografie, hedendaagse kunst en het dagelijkse leven. Niet alles is filmisch geïnspireerd.

Jullie films zijn bekend om hun niet-lineaire montage. Hoe pakken jullie die fase aan?
Forzani: We werken al twintig jaar samen met dezelfde editor, Bernard Beets. Daardoor hebben we een erg efficiënte workflow ontwikkeld.
Cattet: Alles ligt al vast voor de montage begint. We improviseren niets, zowel tijdens het draaien als tijdens het monteren niet. Alles is vooraf visueel en auditief uitgedacht.
Forzani: We denken in beelden. We zeggen niet: “we draaien tien shots en kijken later wel.” Elk shot en elke overgang is gepland.

Sommige regieduo’s verdelen het werk. Doen jullie dat ook?
Cattet: Nee, we doen alles samen. Zo weten we zeker dat we in dezelfde richting gaan. Het is minder efficiënt...
Forzani: ... maar absoluut noodzakelijk. Als één van ons iets alleen zou doen, dan verlies je de gezamenlijke visie. Dat werkt gewoon niet.

De film is vertoond op de Berlinale en op het Offscreen Film Festival. Hoe was de ontvangst?
Cattet: In Berlijn reageerde het publiek heel sterk. Mensen applaudisseerden zelfs tijdens de film! Er werd gelachen, het was een geweldige eerste vertoning.
Forzani: Het voelde bijna als een fantastische horrorfilmvertoning, en dat op de Berlinale!
Cattet: In Brussel, op Offscreen, was het ook bijzonder, omdat veel van de cast en crew erbij waren.
Forzani: We wonen zelf in Brussel, dus het was een thuiswedstrijd. De sfeer zat goed. We hebben deze film gemaakt om mensen een plezierige ervaring te geven, dus dat was fijn om te voelen.

Zijn jullie films gemaakt om meerdere keren te bekijken?
Forzani: Absoluut. De eerste keer moet het een ervaring zijn, alsof je het in je lichaam voelt.
Cattet: Een fysieke ervaring.
Forzani: We willen in de eerste plaats een cinematografisch orgasme creëren. Maar we bouwen de film ook zo op dat je bij elke herbekijking iets nieuws ontdekt.
Cattet: We houden zelf ook van dat soort films – die je niet meteen loslaat. Films die je nog eens wil zien, opnieuw wil beleven. Dat maakt het ook speels: elke kijker beleeft het anders.