Grensoverschrijdend
Julie zwijgt mag dan pas zijn eerste langspeelfilm zijn, insiders kennen Leonardo
van Dijl al langer. De voorbije jaren viel de West-Vlaamse regisseur binnen en
buiten de landsgrenzen op met zijn kortfilms die het stuk voor stuk hadden over
de relatie tussen sporter en trainer. Get Ripped (2014) speelde zich af in de
gymzaal, Umpire (2015) op het tennisveld en Stephanie (2020) in de turnzaal.
Met Julie zwijgt keert Van Dijl terug naar zijn idee voor Umpire, over een jonge
tennisspeelster die niet weet hoe ze moet reageren wanneer haar geliefde coach
op non-actief wordt gezet. ‘Eigenlijk ben ik absoluut niet trots op Umpire’, geeft
de regisseur toe. ‘Die kortfilm is erg simplistisch. Ik had vooral aandacht voor
mooie plaatjes. Julie zwijgt heb ik deels gemaakt om dat recht te zetten. Ditmaal
staat alles in functie van de inhoud. Er is nu ook veel meer dan toen aandacht
voor grensoverschrijdend gedrag. De wereld is geëvolueerd en ik begrijp die
problematiek nu zelf ook veel beter.’
Tot leven
Van Dijl was van plan om het scenario voor Julie zwijgt in zijn eentje te schrijven,
maar zijn eerste idee om het verhaal te vertellen vanuit een juridisch standpunt
liep vast. De cineast besefte dat hij liever iemand naast zich had. Gilles Coulier
van productiehuis De Wereldvrede raadde hem aan om actrice Ruth Becquart te
bellen, die zin had om meer te schrijven.
‘Er was meteen een klik’, herinnert Van Dijl zich. ‘Ruth begreep perfect waar ik
met de film naartoe wilde. Dankzij haar kwam mijn hoofdpersonage tot leven.
Het ging niet meer over wat de film nodig had, maar over wat Julie nodig had. We
schreven allebei voor het eerst aan een langspeelfilm, dus we hadden veel steun
aan elkaar. Bijvoorbeeld wanneer mensen ons voor de zoveelste keer afwezen
omdat ze Julie een zwak en passief personage vonden. Terwijl zwijgen voor Julie
net een actieve keuze is. Wat ze doet, is heel universeel en menselijk.’
Eigen verdienste
Zoals de titel al zegt, houdt Julie de lippen stijf op elkaar. De kijker volgt haar
voortdurend en ziet dat er heel veel door haar heen gaat, maar ze gunt niemand
een blik in haar hoofd, ook niet de kijker. Een hele uitdaging voor een actrice, zeker omdat die ook nog eens geloofwaardig tegen een tennisbal moest kunnen
meppen.
Van Dijl dweilde dan ook verschillende tennisclubs af op zoek naar een geschikte
hoofdactrice. Die vond hij in Tessa Van den Broeck. ‘Haar sterkte is dat ze tegelijk
heel transparant, heel kwetsbaar en heel gesloten kan zijn’, vertelt de regisseur.
‘Ik ben blij dat kijkers zien dat het haar verdienste is, dat ze niet zomaar mijn
kleine marionet is.’
Ook de rest van de jonge cast bestaat uit tennisspelers. Die keuze draaide nog
beter uit dan Van Dijl gehoopt had: ‘Als je op hoog niveau tennist, begin je op een
of andere manier op een professionele acteur te lijken. Die sport stoomt spelers
bijna klaar voor een rol in een film. Ze zijn zelfstandig en gedisciplineerd, maar
ook goed met feedback. Ze zijn het gewend om te oefenen en dingen uit het hoofd
te leren.’
Karakatsanis
Net zoals de kijker in het duister blijft tasten over de gedachten van Julie, speelt
de film zelf zich vaak af in de schaduw. Niet zo verwonderlijk als je weet dat het
camerawerk in handen was van Nicolas Karakatsanis, de internationaal
geroemde director of photography van onder meer Rundskop en Cruella.
Toch wil Van Dijl nuanceren: ‘Op de set was ik vaak degene die zei dat het nog
wat donkerder mocht. We wilden ook niet per se de typische Karakatsanis-look.
Alles staat in dienst van het verhaal. Ik hoop vooral dat de film een eigen look
heeft.’
Dat Karakatsanis de beelden schoot voor Julie zwijgt was trouwens een gelukkig
toeval. Eigenlijk zou hij een film draaien in Hollywood, maar door de
acteursstaking viel dat project in het water. ‘Nicolas had zin om nog een
langspeelfilm te doen en hij vond ons scenario goed’, vertelt Van Dijl. ‘Hij heeft
me ook overgehaald om te filmen op 35mm. Dat past beter bij de essentie van
Julie en haar stilte, vond hij.’
Afscheid nemen
Julie zwijgt kreeg een uitnodiging voor de Semaine de la Critique op het festival
van Cannes en was daar blikvanger. Voor Van Dijl was het een blij weerzien met
Cannes, want zijn kortfilm Stephanie zat er al in de officiële competitie. ‘Julie
zwijgt heeft ondertussen al een mooi festivalparcours afgelegd’, voegt Van Dijl
toe. ‘Er zijn veel aangename dingen gebeurd. Jodie Foster heeft bijvoorbeeld een
link gevraagd. Cool, want ik ben een grote fan van haar.’
De regisseur heeft intussen afscheid genomen van zijn zwijgzame heldin. De film
leidt zijn eigen leven en Van Dijl werkt aan nieuwe projecten. Voor een
Amerikaans productiehuis dat Julie zwijgt gezien had, schrijft hij nu een
treatment voor een film van een andere regisseur. ‘Ik had nooit gedacht dat ik
zo’n kans zou krijgen, dus ik heb niet getwijfeld’, zegt Van Dijl.
Plannen voor een volgende eigen film zijn nog vaag: ‘Ik moet eerst overtuigd zijn
dat het iets is waarmee ik aan de slag kan. Het is een leuk idee om te werken in
cycli van vier jaar, maar eerst moet het concept er zijn. Dan pas kun je de timer
instellen.’
