Halina Reijn over Babygirl: ‘Als maker moet je je ego, ijdelheid en angsten bij de deur laten.’

De trailer van Babygirl, de zinnenprikkelende erotische A24-thriller van Halina Reijn, windt er geen doekjes om: This Christmas, get exactly what you want. In de film, die afgelopen zomer in premiere ging op het filmfestival van Venetië, lijkt CEO Romy (Nicole Kidman) op het eerste gezicht alles al te hebben. Ze runt een goedlopend bedrijf, zwemt in het geld, heeft een prachtig huis, eeuwige schoonheid en een charmant gezin. Het perfecte leven van de perfecte vrouw. Maar Romy is verre van bevredigd. Het ontbreekt haar namelijk aan een voor haar nogal essentieel element: een goed seksleven. Manlief Jacob (Antonio Banderas) is zich van geen kwaad bewust. Een vrijpartij voor het slapen gaan, een nachtkusje en meteen onder de wol, wat kan zijn vrouw nog meer willen? Nou lieverd, wat dacht je van een orgasme?

Als Romy op haar werk Samuel (Harris Dickinson) ontmoet, haar nieuwe stagiair, hebben de twee meteen een zinderende klik. In hun contact ontstaat ruimte voor Romy’s onbeantwoorde verlangens. Maar wat wil ze eigenlijk precies? Wat mág Romy van Samuel willen? Waar mag ze van zichzelf naar verlangen? Wat volgt is een gelaagd onderzoek naar machtsverhoudingen, communicatie en de gevolgen van wederzijdse instemming. Babygirl is een hot en grappig manifest tegen de orgasmekloof, waarmee regisseur Halina Reijn haar positie als a-list Hollywoodregisseur verder consolideert. We videobelden naar haar woonplaats New York en spraken Halina over haar artistieke visie, het volgen van je eigen intuïtie en het verschil tussen het maakproces in Nederland en in de VS.

Waar lag voor jou het zwaartepunt in deze film?

‘In de kern moest de film gaan over een vrouw die een reis maakt naar meer zelfacceptatie en zelfliefde, terwijl ze in een matrix gevangen zit, waardoor ze denkt dat ze een perfect wezen moet zijn, die iedereen aan het pleasen is behalve zichzelf. Ook wilde ik een vermakelijke, grappige film maken die je op het puntje van je stoel doet zitten. Eentje die heel sexy en prikkelend is, maar uiteindelijk wel een belangrijk thema aanstipt, namelijk feminisme. Die vrouwelijke blik en de vraag: wat is dat eigenlijk? Wie zijn we eigenlijk? Want we hebben nog helemaal geen idee. We hebben nog maar net stemrecht gekregen, dus we zijn nog zo ontzettend in de embryonale fase als het om feminisme gaat.’

Hoe pak je dat aan, die wisselwerking tussen humor en een serieuze boodschap?

‘Als actrice heb ik op het podium ontdekt dat ik het heel grappig vind om snel te schakelen, waardoor het bijna lijkt of de acteur uit de rol stapt, om daarna toch weer in het verhaal te duiken. In het echte leven zijn we ook de hele tijd aan het performen voor elkaar. Als mijn moeder nu binnenkomt, word ik een heel ander persoon dan wanneer ik met jou zit te praten. Als mijn buurman iets komt lenen, praat ik weer heel anders dan als ik mijn baas hier tegenkom. Ik vind het ook heel humoristisch dat we allemaal verschillende lagen hebben in onze identiteit. Dat wilde ik in deze film omarmen.’

‘Ik denk dat veel vrouwen zich in die gelaagdheid herkennen. Ze denken: ik moet de perfecte moeder, de perfecte echtgenote zijn. Ik moet het perfecte lichaam hebben en de perfecte vagina, maar ik moet ook de perfecte CEO zijn. Dat voelt heel performatief. En als Romy in de film seks heeft met Samuel, is het bijna een soort rare therapieruimte, waarin ze samen dingen uitproberen. Dat wilde ik heel letterlijk laten zien. Zo voelt seks voor mij altijd. Je probeert iets en dan voelt het heel gênant. En dan probeer je iets anders en dan lukt het opeens. Seks is geen Hollywoodfilm. Het is niet een mooi schilderijtje met prachtige filmmuziek. Het schokt en het gaat door. En dan vind je elkaar. Ik denk dat het menselijk maken van al die gedragingen veel herkenbaarheid oplevert en dat we daardoor ook moeten lachen. Je ziet een mens. Dat maakt dat het dichtbij komt en dat het soms ook ongemakkelijk is om naar te kijken.’

Je hebt Babygirl niet alleen geregisseerd, maar ook geschreven en geproduceerd. Wat heeft die combinatie je gebracht?

‘Het schrijven heeft me geholpen om mijn eigen stem te vinden en ook het zelfvertrouwen dat ik het kan. Het regisseren is daardoor ook weer makkelijker, omdat je elke zin, punt en komma uit je hoofd kent. Je hebt alles al drie keer in de prullenbak gegooid en er weer uitgevist. Je hebt je eigen werk al door zo veel tests gehaald, waardoor je veel krachtiger bent op het moment dat je op de set verschijnt. Ik denk dat ik daardoor mijn eigen stem als filmmaker in het totaalplaatje – dus zowel het regisseren, het produceren, de muziek, het geluid, alle aspecten ervan – veel meer van mij voelde. Het zorgde ervoor dat ik meer beslissingen durfde te nemen op basis van mijn intuïtie. Want ik heb geen filmopleiding gevolgd, dus in het begin voelde ik me nog een beetje nederig en was ik bang om fouten te maken, terwijl ik nu denk: ik ben geen editor, maar ik ga het gewoon op mijn manier doen en vertel de editor gewoon hoe ik wil dat het gaat.’

‘Ik ben heel erg voor het volgen van een opleding. Ik zat zelf op de Toneelacademie Maastricht, wat destijds een strenge en klassieke school was, maar ik heb er uiteindelijk maar 1 jaar opgezeten. Toen ik ging regisseren heb ik letterlijk gegoogeld ‘de tien beste boeken over filmregie’. Die heb ik allemaal gelezen. Als actrice heb ik al die jaren op filmsets en op het toneel de kunst kunnen afkijken, dat was mijn echte opleiding. Daarnaast ben je op de set ook altijd omringd door kundige mensen. Je hebt een visie, maar je mag ook altijd vragen van: goh, wat denk jij? En dat betekent niet dat je inboetop je eigen autonomie. Een klein voorbeeld: de goedkope hotelkamer waar Romy en Samuel die lange seksscène in hebben, zag ik voor me als een baarmoeder. Dus ik zei tegen de art department: die kamer moet een soort baarmoeder-vibe krijgen. Dan kan je als regisseur met allemaal plaatjes komen, maar ik heb toen ook gezegd: ik wil júllie inbreng. Hoe denken jullie dat we dit vorm kunnen geven? Het is goed als je als regisseur een duidelijk idee hebt, maar je moet ook luisteren naar alle mensen om je heen. Dan geldt gewoon dat het beste idee wint. Zo hebben we een fantastische samenwerking ontwikkeld.’

Hoe vind je een balans tussen je eigen visie en de nieuwe inzichten uit die samenwerking?

‘Het is zo'n loze kreet, maar ik denk dat je toch heel erg moet ‘vertrouwen op je eigen intuïtie’. Ondanks dat je misschien niet altijd alle kennis hebt, moet je niet vergeten dat niemand alle kennis heeft. Het is zo'n openbaring als je erachter komt dat iedereen maar wat doet. In Nederland moest ik vechten om de dingen die ik wilde vertellen – te mógen vertellen. De serie Red Light bijvoorbeeld gaat over drie vrouwen waarvan eentje spijt heeft van het krijgen van haar kinderen. Toen zei iedereen: dat kan niet. Dat gaat niemand willen zien. Dat is verschrikkelijk. Het bestaat niet. Maar ik had er een boek over gelezen en was ervan overtuigd dat ik iets te pakken had wat waardevol was.’

‘Dan is het zaak dat je bij je standpunt blijft en dat je dus bereid bent om offers te brengen om dat vast te houden. Dat benoem ik zelf altijd als ego-dood. Als je gaat acteren, regisseren, of wat dan ook doet wat er toe doet, dan moet je je ego, ijdelheid en angsten bij de deur laten. Je moet alleen bezig zijn met de vraag: wat is mijn intentie? Als die intentie puur is, dan kan je vanuit daar alles maken wat je maar wil, ook al wordt je continu afgeleid en verleid door dingen die te maken hebben met ego. Dan kan het de ene keer lukken en de andere keer slecht vallen. Mijn intentie achter Babygirl ging over zelfacceptatie. Dat is voor mij de sleutel tot autonomie en innerlijke vrede.’

Je vorige film Bodies Bodies Bodies was je Amerikaanse vuurdoop, maar die film heb je niet zelf geschreven. Hoe was het om met Babygirl in de VS een film te maken waarvan zo veel aspecten van het creatieve proces in jouw handen lagen? Wijkt het erg af van Nederland?

‘Dat elke dollar moet worden terugverdiend is in de VS gewoon een realiteit. Dat is anders dan dat je met subsidie iets kleins maakt in Nederland, waarbij dat minder speelt. Bezoekersaantallen zijn een belangrijke factor. Ik ervaar nu bijvoorbeeld druk, ondanks dat de film heel goed ontvangen is. In Nederland zou ik bij een goede ontvangst al blij zijn. Maar nu ben ik ook bezig met of er wel kaartjes verkocht worden. Want die verkoop beïnvloedt weer je kansen hierna. Maar wat heel paradoxaal is voor mij, is dat ik in Nederland eigenlijk harder heb moeten vechten voor mijn ideeën dan in de VS. Bij A24 zijn ze heel erg geïnteresseerd in die donkerte die ik in me heb. Of in mijn feministische ideeën, bijvoorbeeld over het vrouwelijk orgasme. Ze snappen het niet altijd meteen, maar voelen wel, om in hun woorden te spreken, that it’s part of the culture right now. It's relevant. Ze hebben daar een enorme openheid voor. Daarin is A24 natuurlijk ook wel een unieke plek. Ik denk niet dat de rest van Hollywood per se zo in elkaar steekt. Hollywood is ook gewoon doodeng. Je bent zo goed als je laatste film en ik kan elk moment met pek en veren terug naar Nederland gestuurd worden. Aan de andere kant denk ik dat ik nergens op aarde zo mijn eigenheid zou kunnen uiten als hier. Ze horen mijn ideeën en zeggen dan gewoon: maak het nog maar gekker.’