Review

Kika: Pijn als hoofdthema in een empathische tragikomedie

Ruben Nollet

Net zoals zoveel romantische komedies begint alles met een aandoenlijke meet cute. Kika — moeder van een dochter, gezegend met een begripvolle partner, gerespecteerd en geliefd op het werk — gaat tegen sluitingstijd naar de fietshersteller en raakt door een stom toeval in de winkel opgesloten. Daar zit ze dan de hele nacht, samen met de misnoegde reparateur David. Eenmaal de initiële irritatie is weggeëbd merken ze echter dat het enorm klikt. Wederzijdse aantrekking wordt een affaire, en voor Kika het goed en wel beseft, heeft ze haar partner verlaten en is ze zwanger van David. Maar het geluk dat Dame Fortuna haar in de schoot wierp, kan even snel weer verdwijnen.

Empathie staat centraal in het werk van de Franse cineaste Alexe Poukine. Tot nu toe waren dat documentaires, zoals Sans frapper (over de gevolgen van seksueel misbruik) en Sauve qui peut (over leren omgaan met patiënten in een ziekenhuis), nu past ze dat voor het eerst toe op een lange fictiefilm. De hoofdfiguur is niet toevallig maatschappelijk werker van beroep en helpt mensen die financieel of op andere vlakken in moeilijke papieren zitten. Wanneer ze door omstandigheden zelf gedwongen wordt om op zoek te gaan naar alternatieve bronnen van inkomsten is het bovendien één van haar voormalige cliënten die haar op een onverwacht carrièrepad zet: BDSM.

Het is lang niet altijd om te lachen wat de personages uit Kika meemaken, maar Poukine delft altijd naar hun menselijkheid. In de loop van de film zal Kika trouwens de grenzen van haar eigen tolerantie ontmoeten, iets wat ze zelf nooit voor mogelijk had geacht. Maar ze zal ook begrijpen dat iedereen, ook mensen met de vreemdste voorkeuren, medevoelen en geduld verdienen. Poukine verdient zelf respect voor de manier waarop ze de focus strikt op haar hoofdpersonage houdt en de intieme weg die ze aflegt. Bepaalde dramatische gebeurtenissen die in andere films breed uitgesmeerd zouden worden, toont ze daarom gewoon niet.

Als je de cineaste iets kunt aanwrijven, is dat ze de symboliek van emotionele en fysieke pijn iets te zichtbaar uitwerkt. En de naïeve manier waarop Kika op bepaalde situaties reageert, is op het wereldvreemde af, wat je niet meteen verwacht van een sociale assistente die beroepshalve met een brede laag van de bevolking in aanraking komt. Het neemt niet weg dat Kika vaardig fijne humor afwisselt met diepe emoties en ze soms door elkaar weeft. En dat hoofdactrice Manon Clavel niet enkel met haar heerlijk warme stem indruk maakt.

Kika

Alexe Poukine schetst een rauw en intiem portret van een jonge vrouw die haar trauma, stilte en overleving onder ogen ziet.

Ruben Nollet